Rouwverwerking, hoe ga ik hiermee om?

Deze blog zal iets anders zijn dan anders, het gaat niet over iets uit de winkel, maar wel wat soms betrekking heeft op jezelf en je kinderen.

Afgelopen 3 maanden is er veel gebeurd, maar vooral afgelopen week was heftig, en dan komen alle herinneringen er van eerder er weer uit en dubbel zo hard binnen. Om even een stukje uitleg te geven wat er precies gebeurd is, afgelopen september is mijn opa aan een ziekbed overleden, vorige maand de tante van mijn man ook aan een ziekbed en dan in die zelfde week ook de cavia van onze zoons, en dan afgelopen week de oma van mijn man en of dat nog niet genoeg was 2 dagen later ook nog zijn andere tante aan een ziekbed. Alle ziektebedden waren kortstondig met een tijdsbestek van amper 3 maanden. Hoe ga je hier mee om voor jezelf maar ook de kids??? En was het ook nog eens deze week dat ik 8 jaar geleden na een zwangerschap van 12 weken ons kindje ben verloren, dus kortom een akelige week!

We hebben ze er altijd heel nauw bij betrokken, bij het ziektebed alles verteld, dat er zieke beestjes in het lichaam zaten die opa en de tantes kapot deden maken en dat de dokter ze niet meer beter kon maken. Dan gaan ze erover nadenken, maar dan krijg je de vraag wat gebeurd er dan en welke beestjes zijn dat dan? Met enige uitleg probeerde ik ze te vertellen dat de zieke beestjes de goede lichaamscellen doen opeten en er dan boze monstertjes van maakten en zo je lichaam kan kapot maken, waardoor je steeds meer op bed komt te liggen en er heel moe en ziek van word, totdat je lichaam zo op is, dat ze gaan sterven. Maar dan kom je weer bij het volgende punt, hoe weet je dan dat iemand dood is en wat gaan ze dan doen?

Dan moet je je voorbereiden op de volgende uitleg, maar ja hoe leg je dat uit: de mensen stoppen dan met ademen en doen de ogen dicht, het lijkt dan net of ze gaan slapen, maar dan (omdat we gelovig zijn, gaan ze naar de Heere) of worden ze een sterretje die op ze gaat passen! Ik weet nog toen mijn oma 18 jaar geleden overleed kreeg ik een boekje van Monuta “Soms moet je even huilen”. Ik wist dat ik dat nog ergens had, en heb het opgezocht, daar stond in kinderlijke taal mooi omschreven hoe het in zijn werk ging, daarbij had ik een mooie leidraad. We hebben ze zo goed mogelijk proberen uit te leggen, dat ze dan gewassen worden en nette kleren aankrijgen, en dan in een mooie zachte kist worden gelegd met de handen over elkaar. En dat het lichaam langzaamaan kouder word tot het helemaal koud is. Dan gaan ze naar het mortuarium, een soorts ziekenhuis waar er allemaal ruimtes zijn waar de mensen die gestorven zijn liggen tot ze worden begraven of gecremeerd worden.

Bijna 3 jaar geleden toen onze oom na een ziektebed ook heenging, waren onze kids nog een stukje kleiner, en is het ook wat lastiger uitleggen, toen hebben we ze een tekening laten maken en lamineren, zodat ze deze konden meenemen naar de begrafenis, en ben ik met ze naar de bloemenwinkel gegaan, en hebben ze allebei een bloem naar keuze mogen uitzoeken, om ze er zo goed mogelijk bij te betrekken, we hebben ze samen tijdens de begrafenis tijdens het langslopen met ze op de kist gelegd, zodat ze het een goed plekje konden geven.

Maar zoals afgelopen 3 maanden bij de verschillende familieleden, wilden ze niets tekenen en een bloemetje, ik heb ze daarin vrij gelaten en niks opgedragen, wel wilden ze ze nog wel opgebaard zien liggen en nog een laatste groet mogen brengen. Gisteren bij oma hield de oudste zich toch op afstand, en hebben we gezegd, als je niet wilt, geen probleem, dan blijf je wachten. Na de dienst toen we naar de begraafplaats liepen, en terug, kwamen er toch nog enkele vragen, die je dan ondanks je eigen verdriet, toch zo goed en zo kwaad als lukt probeert te beantwoorden, want waarom zakte de kist nu al wat onder de grond en bij de ander niet of waarom zijn er nu geen bloemen en bij andere wel? Dit geprobeerd uit te leggen dat dit ook met het geloof te maken heeft en iedereen zelf mag bepalen hoe iemand zijn begrafenis wilt, net als begraven of cremeren! Toen ik ze uit legde wat cremeren was, vonden ze dat heel moeilijk, want je steekt toch niemand in de oven? Tja, daar heb je zo’n punt, maar mijn opa is gecremeerd en oma heeft pas de urn gehad en staat nu met een foto op een plekje in haar huisje, dit hebben we ze laten zien, en verteld dat opa zo altijd bij oma is, en vonden ze het weer al anders, en hadden ze er vrede mee. En waarom ligt er zo’n berg grond altijd naast het graf, mama?

Maar wat toch wel veel indruk had gemaakt was het overlijden van de cavia, en als je dan je kids zo over hun toeren ziet, moet je zelf toch ook flink slikken en laat je toch ook een traantje glijden, met de vraag: Mama waarom huil je? Samen hebben we er over gepraat: dat het zeer doet in je hartje als je iemand verliest waar je toch veel van houd, maar dat je dat verdriet ook mag laten zien, en het niet laten opkroppen. Want als je je verdriet laat zien, kunnen anderen je helpen steunen of naar je luisteren als je je verhaal kwijt wilt. Samen met mijn zoon hebben we een passend doosje gezocht en een warm strobedje in gelegd, zodat we de cavia er in konden leggen, als hij het wilde kon hij het nog aaien, en als hij er aan toe was mocht hij het doosje zelf afsluiten. En kan je zeggen, als je je kind zo op z’n knietjes voor het doosje zit, de vloer vol bezaaid met tranen en afscheid ziet nemen, hou je het echt niet meer droog, ook al probeer je jezelf nog zo groot te houden. Toen hij er aan toe was, heeft hij het afgesloten, en zijn we naar buiten gegaan, en heeft hij samen met papa een put gegraven en het erin gelegd. Daarna afgedekt, en hebben we er met z’n allen nog even bij gestaan met de armen rond elkaar heen om steun te zoeken. En samen met papa een houten kruisje gemaakt met de naam. Regelmatig ’s avonds is hij nog wakker dat hij er niet van kan slapen, en komt dan even naar beneden, om met zijn andere cavia te kroelen en tot rust te komen, en als het een heldere avond is, en de sterren staan er, staan ze regelmatig even stil bij allen die ons dierbaar waren, maar die we helaas soms op te jonge leeftijd hebben moeten achterlaten.

We hopen ze zo toch alle steun te geven die ze nodig hebben, door er open over te praten, en als ze vragen hebben zo’n eerlijk mogelijk antwoord te geven en er overal bij te betrekken, want helaas liggen leven en dood zo dicht bij elkaar, maar is toch belangrijk ze dit uit te leggen. Omdat dit niet een alledaags onderwerp is, maar omdat we nu op zo’n korte tijd zo veel te maken hebben met de dood, moest ik dit van mij afschrijven.  Maar vaak vraag ik mij dan ook af hoe doet een ander dat? Hoe gaan jullie hiermee om? Hebben jullie nog tips? Hierbij heb ik nog een tip van een onderneemster hier in de buurt, die mensen helpt in hun begeleiding http://derdeboomlinks.nl/ of haar facebookpagina https://www.facebook.com/derdeboomlinks/

Tot onze volgende blog!

Lieve groet,

Angeline